Simon Vuyk - Marianne Vaatstra, het verhaal van haar moord *****

De moord op Marianne Vaatstra (16) is een van de meest geruchtmakende misdrijven uit de Nederlandse misdaadgeschiedenis. Een regelrechte crime-classic, gekenmerkt door blunders, missers, arrestaties van onschuldige verdachten, ophef over asielzoekers, Kamervragen, complottheorieën, etc. Bovendien een ongekend drama voor de nabestaanden. Het jarenlange rechercheonderzoek mondde uit in een ware mediahype toen Jasper S., een boer die vlakbij de plaats delict woonde, de werkelijke dader bleek. Kort na diens arrestatie begon Simon Vuyk, op verzoek van vader Bauke Vaatstra, aan dit boek. Hij reconstrueerde minutieus alle gebeurtenissen van de nacht van de moord tot en met de veroordeling van de dader. Het resultaat is een waargebeurde thriller: een onthullend journalistiek document en een persoonlijk monument voor Marianne.

De vader van Marianne Vaatstra had geen betere keus kunnen maken. Simon Vuyk, onderzoeksjournalist en misdaadacteur, heeft meerdere indrukwekkende boeken op zijn naam staan zoals ‘De mysterieuze dood van Nicky Verstappen’, ‘De moord op Maja Bradaric’ en ‘De waarheid achter de vuurwerkramp’. De ervaren auteur weet in ‘Marianne Vaatstra, het verhaal van haar moord’ wederom de juiste toon te vinden om alle gevoelige informatie en aangrijpende gebeurtenissen op een rijtje te zetten. Niet alleen belicht hij de verschillende kanten, meningen en opinies, hij schroomt daarbij niet om vraagtekens te zetten bij bepaalde zaken. Zo is al snel duidelijk dat er fouten zijn gemaakt, zaken over het hoofd zijn gezien, en het onderzoek een bepaalde kant op is gestuurd, al dan niet bewust. Ook de handelswijze van Peter R. de Vries wordt onder de loep genomen, terwijl Vuyk voorheen eindredacteur was van het tv-programma van de Vries. Hij blijkt in staat de zaken objectief te bekijken en te beoordelen. Zijn schrijfstijl is beeldend, zelfs als er grote gedeeltes met informatie voorbij komen. Door het gebruik van korte zinnen aan het einde van een hoofdstuk, een gedachte of een betoog weet Vuyk de sfeer aangrijpend weer te geven.

Hoewel ik de zoektocht naar de moordenaar van Marianne Vaatstra -en de onderzoeken daaromheen- jaren op de voet heb gevolgd, is de uiteenzetting van Vuyk zo helder en volledig dat vele stukjes op zijn plek vallen. Helaas komt niet op alle vragen antwoord. Zoals de prangende vraag waarom Marianne ’s toenmalige vriendje haar alleen naar huis heeft laten fietsen, geheel in tegenstelling tot de belofte die hij haar èn haar ouders deed. Hij heeft geen idee waarom hij dat deed, zegt ook dat het de wens van Marianne zelf was. Feit blijft dat dit jarenlang zal blijven rondspoken in zijn hoofd. Ook voor Marianne’s hartsvriendin Aafke is het leven voorgoed veranderd na de moord. Het was de allereerste keer dat ze niet samen, maar ieder apart met hun vriendje uit gingen. Ze beloofden elkaar de volgende keer weer samen te gaan. Maar er kwam geen volgende keer....
In de jaren na Marianne’s dood zal Aafke een grote steun zijn voor vader Bauke.

Dit is geen boek wat je ‘even’ tussendoor kunt lezen. Ik heb het zelfs af en toe opzij moeten leggen. Het kruipt onder je huid, speelt rond in je hoofd en laat je niet meer los. De passages waar Bauke en Maaike Vaatstra, de ouders van Marianne, aan het woord zijn komen heftig binnen. De immense wanhoop en het hartverscheurende verdriet spatten van de bladzijdes af. Aan de ene kant vol vechtlust om de dader te ontmaskeren, aan de andere kant ook lamgeslagen door pure machteloosheid, het verscheurt de beide ouders. Ook de broers en zussen van Marianne hebben het zwaar, ook zij hebben enorm veel verdriet maar proberen tegelijkertijd hun ouders te steunen. Bauke vecht ervoor om zijn gezin bij elkaar te houden, maar na jaren van verdriet, schrijnend gemis en psychische druk moet hij constateren dat het hem niet is gelukt. De beleving van Bauke en Maaike is inmiddels zo verschillend, hun theorieën over de eventuele dader(s) lopen zo sterk uiteen dat zij elkaar niet meer weten te vinden. Uiteindelijk besluiten ze uit elkaar te gaan, maar ze blijven tot het laatst toe samen vechten voor gerechtigheid voor hun Marianne.

Wanneer die gerechtigheid er eindelijk komt, in de vorm van de arrestatie van Jasper S., volgt voor de nabestaanden opnieuw een rollercoaster van emoties. Dertien jaar lang stond hun leven in het teken van de zoektocht naar de moordenaar, het werd hun manier van omgaan met het verlies. Ineens wordt alles omgegooid en is er blijdschap, maar ook veel woede naar de dader toe. Al snel ligt de focus op zijn getuigenis; wat is er die nacht gebeurd? Weer voel je de pijn en de onmacht van haar dierbaren als tijdens de rechtszaak de details worden besproken. Arme Marianne, altijd al zo bang in het donker, midden in de nacht alleen naar huis fietsend zo snel ze kan. En uitgerekend op dat moment kruist Jasper S. haar pad en wordt haar ergste nachtmerrie waarheid. Wat moet het 16 jarige meisje bang zijn geweest. Al die tijd hoopt ze er levend uit te komen. Wat moet er allemaal door haar hoofd zijn geschoten toen ze voelde dat dit niet het geval zou zijn?

Bauke ligt er nog steeds wakker van ’s nachts. Er is één gedachte die al die jaren door zijn hoofd is blijven spoken en die nu weer levensgroot naar voren komt. Een gedachte die op zaterdag 1 mei 1999 postvatte. Toen hij in zijn auto op weg was naar huis. Toen hij  zijn gezin moest gaan vertellen wat er met Marianne was gebeurd: Ik moet de man vinden die dit heeft gedaan. Dan hoeft er maar één veroordeeld te worden….en dat ben ik.


Hierbij wil ik Uitgeverij Nieuw Amsterdam hartelijk danken voor het beschikbaar stellen van het recensie-exemplaar.